Гонорејата е полово преносливо бактериско заболување кое според последната проценка на Светската здравствена организација, на светско ниво афектира над 106 милиони луѓе. Заболувањето е присутно кај двата пола, со нешто поголема инциденција кај мажите.
Што е гонореја и како се пренесува?
Гонорејата уште позната како трипер, е инфективно заболување чиј причинител е Neisseria Gonorrhoeae. Станува збор за грам-негативна бактерија, која претежно се пренесува при сексуален акт (орален, вагинален или анален секс). Затоа, најголем ризик за инфекција со гонореја има сексуално активниот дел од популацијата, особено луѓето на возраст 15-29 години.
Постои можност да настане и вертикална трансмисија, односно инфицирана мајка при актот на породување да ја пренесе бактеријата на плодот (неонатална гонореја).
Покрај генитоуринарниот тракт, кој примарно е афектиран, бактеријата може да предизвика инфекција на устата и грлото, очите и анусот.
Кои се симптомите и знаците?
Инфекцијата со гонореја на генитоуринарниот тракт дава различна клиничка слика кај мажите и жените.
Жени
Симптоматологијата кај жените варира во зависност од тоа кој дел од женскиот генитоуринарен тракт е зафатен – горните или долните партии.
Инфекција со гонореја на долните урогенитални органи. При инфекција на долните генитални партии со гонореја, најчесто е зафатено грлото на матката, затоа што Neisseria Gonorrhoeae има поголем афинитет кон слузницата на грлото на матката, бидејќи е прекриена со цилиндричен епител. Но, не се исклучува можноста инфекцијата да се појави и на други делови како уретрата, вагината, вулвата и Бартолиниевата жлезда. Главни симптоми се:
- Зголемено лачење на жолтеникав или жолтеникаво-зелен вагинален исцедок. Во одредени случаи, исцедокот може да ја нема карактеристичната боја и да биде чисто слузав. Затоа, доколку имате зголемено лачење на слуз, направете гинеколошки преглед.
- Често мокрење и дизурија (печење при мокрење или отежнато мокрење).
Во оваа фаза на болеста, освен горенаведените симптоми најчесто не се јавуваат други тегоби, па затоа често болеста може да биде незабележана.
Инфекција со гонореја на горните генитални органи. Доколку инфекцијата се прошири во горните партии од гениталниот тракт и настане воспаление на телото на матката, јајцеводите и/или јајниците, тогаш клиничката слика е со поизразена симптоматологија:
- Оскудно интерменструално крварење;
- Нарушување на менструалниот циклус;
- Грчевити болки во долниот дел од стомакот кои се јавуваат одненадеж;
- Покачување на телесната температура;
- Малаксаност;
- Гадење и повраќање;
- Губење на апетит.
Воспалението на горните генитални органи е сериозна здравствена состојба и доколку не се лекува, може да доведе до трајни последици како што е стерилитетот.
Мажи
Клиничката слика кај мажи со инфекција од гонореја на генитоуринарниот тракт вклучува:
- Воспаление на уретрата кое е пратено со оток и црвенило;
- Дизурија (печење при мокрење или отежнато мокрење);
- Гноен или серозен секрет од уретрата;
- Зголемена осетливост на тестисите.
Доколку инфекцијата не се третира, бактеријата може да ги зафати и горните делови од генитоуринарниот тракт, па дополнително да се јави хематурија (крв во урина), простатитис (воспаление на простата) и епидидимитис (воспаление на епидидимисот).
Компликации
Најчести компликации при инфекција со гонореја се:
- Стерилитет. Доколку заболувањето не се лекува, постои можност инфекцијата да се прошири и да настанат промени на репродуктивните органи. Кај жените најчесто се афектирани јајцеводите. Оштетувањето и опструкцијата на јајцеводите може да доведе до стерилитет бидејќи се оневозможува патување на сперматозоидот до јајце-клетката, а со тоа и нејзино оплодување. Кај мажите нетретираната инфекција може да предизвика епидидимитис. Станува збор за инфламација на епидидимисот, дел од репродуктивниот систем на мажите во кој се складира и созрева спермата, чие оштетување може да доведе до стерилитет.
- Ектопична бременост. При нормална бременост, оплодената јајце-клетка се вгнездува во матката. Но, во одредени случаи, често поради оштетувања на женските репродуктивни органи, оплодената јајце клетка се вгнездува во јајцеводите, јајниците или други органи во абдоменот – ектопична бременост. Во овој случај бебето најчесто не преживува, а за мајката состојбата може да биде животозагрозувачка.
- Зголемен ризик за други сексуално преносливи болести. Присуството на инфекција со гонореја, овозможува подобра подлога за развој на други сексуално преносливи инфекции, вклучувајќи и ХИВ.
- Компликации кај неонатална гонореја. Инфекцијата на новороденчето со гонореја може да предизвика конјуктивитис, слепило, сепса и артритис.
Дијагноза и терапија
Покрај добра анамнеза и физикален преглед, за поставување на дефинитивна дијагноза потребно е да се земе брис/примерок од суспектната област со цел детектирање на бактеријата.
Третманот како и кај секое друго бактериско заболување е антибиотски. Најчесто се препорачуваат цефалоспорински антибиотици.
Како да се заштитите?
Со цел намалување на ризикот од инфекција со Neisseria Gonorrhoeae, следете ги следните совети:
- Практикувајте безбеден секс. Сексуалната апстиненција е најсигурна заштита од инфекција, но доколку се одлучите да имате сексуален контакт, користете кондом.
- Ограничете го бројот на сексуални партнери. Со секој нов сексуален партнер се зголемува ризикот за пренос на некоја СПБ, вклучувајќи ја и гонорејата.
- Апстинирајте од сексуален контакт со лице за кое се сомневате дека има генитална инфекција. Доколку кај партнерот забележите некој од горенаведените симптоми и знаци, избегнете сексуален контакт.
- Редовно посетувајте го вашиот доктор. Скринингот за СПБ овозможува рано откривање на инфекцијата, доколку ја имате. Затоа, практикувајте регуларен скрининг, особено ако постои зголемен ризик за инфекција (позитивна анамнеза за инфекција со гонореја во минатото, нов сексуален партнер или често менување на сексуални партнери).
